آیین دادخواهی از دیدگاه فردوسی و خواجه نظام‌الملک

کتاب آیین داداخواهی از دیدگاه فردوسی و خواجه نظام‌الملک، نوشته‌ی دکتر محمدرضا ابراهیمی، گسترش آرمان «دادخواهی»، برای آزادگان و مبارزان راه حق و آزادی، دارای چنان جذابیتی است، که آرزومندان را با وجود دشواری­‌های کار، شیفته‌ی خود می­‌سازد.

شناختن و شناساندن شاهنامه و سیاست‌نامه، در زمینه‌ی دادخواهی و دادن رهنمود، برای مقایسه تطبیقی سایر آثار ادبی و همچنین روشن کردن ابعاد ادبیات حماسی منظوم و مقایسه‌ی آن با آثار منثور، بسیار حایز اهمیت است. از طرفی، تبیین تفاوت­‌ها و شباهت­‌های سبکی «دادخواهی»، اعم از ویژگی­‌های فکری و ادبی، در دو اثر شاهنامه و سیاست­نامه، ضروری به‌نظر می‌رسید.

برشی از کتاب

«عدل»، در فرهنگ معین، به‌معنی؛ درست، دقیق و راست آمده است و همچنین «داد»، به معنی؛ بخشش، عطا، بهره و نصیب معنی شده است. ترکیب «دادخواهی»، از نظر دستوری، حاصل مصدر و از نظر زبان‌شناسی، مشتق – مرکّب، یا وندی مرکّب است و عمل دادخواه؛ شکایت به حاکم یا قاضی بردن و تظلّم معنی شده است. با مطالعه‌ی آثار متفکران اسلامی، مانند علّامه‌ی مطهّری در کتاب عدل الهی و آیت‌الله دستغیب در کتاب عدل، به نکات آموزنده و ارزنده­ای دست می­یابیم. نظر به اینکه موضوع بحث ما، در زمینه‌ی دادخواهی است، لذا اشاره به نکاتی در مورد عدل و داد، در این کتاب می­تواند مفید باشد. عدل و داد به مفهوم اجتماعی؛ هدف «نبوّت» و به مفهوم فلسفی؛ مبنای «معاد» است.  

آنچه در این کتاب می‌خوانیم

• گستره‌ی تاریخی و معنایی «دادخواهی»

• بررسی دادخواهی در شاهنامه فردوسی

• بررسی دادخواهی در سیاست‌نامه خواجه‌ نظام‌الملک