بررسی جلوه‌های علم معانی در هفت‌پیکر نظامی

کتاب بررسی جلوه‌های علم معانی در هفت پیکر نظامی نوشته‌ی الهه طاهری‌فر، با هدف بررسی جلوه­‌های علم معانی در هفت­‌پیکر نظامی انجام شده است. با بررسی هفت­‌پیکر نظامی پی بردیم که نظامی در اشعار خویش به مباحث علم معانی روی آورده است که تحلیل و استخراج این نظریات نیازمند مطالعه می‌باشد. 

علم معانی یکی از شاخه­‌های علوم بلاغت اسلامی است که ارتباط زیادی با نظریّه‌­های نقد نوین ادبی به­‌ویژه نقد زبان شناختی و شاخه­‌های مختلف آن دارد. علم معانی فنّی است که به­‌واسطه­‌ی آن احوال لفظ مشخّص می‌­شود از جهت مطابقت با مقتضای حال و مقام. مقصود این علم معنای اولیّه‌­ی کلام نیست بلکه مقصود معنای ثانویّه‌­ی کلام است که غرض گوینده را ابلاغ می­‌کند. و اشعار حکیم نظامی مملو است از تعالیم اخلاقی و پندهایی که بیشتر به­‌صورت غیر مستقیم بیان شده است که همان معنای ثانویّه­‌ی کلام را می­‌رساند.

برشی از کتاب 

 معانی، دانش حال­‌های سخن است. در این دانش هر آنچه را برسخن می­‌گذرد، آن دگرگونی­‌ها را که به بایستگی حال در سخن پدید می­‌آید، می­‌کاویم و برمی­‌رسیم. سخن زمانی روشن و رساست که بسته به حال‌­های گونه­‌گون دیگر گونی بپذیرد. هنجارِ گفتار، شیوه­‌هایی که در بازنمودِ اندیشه به کار گرفته می­‌شود، همواره یکسان نیست. سخنور توانا کسی است که می­­‌داند کی، کجا، برای که، چرا سخن می­‌گوید: و سخن خویش را در پیوند با این دیدگاه­‌ها دیگر می­‌کند. ( کزّازی، 1391: 26).

آنچه در این کتاب می‌خوانیم

• تاریخچه علم معانی

•­ بلاغت

• فصاحت

• دیدگاه مثبت و منفی فیلسوفان یونان باستان در خصوص شعر

• دیدگاه افلاطون

• دیدگاه سقراط

• دیدگاه ارسطو

• فایده علم معانی

• ­ آثار حکیم نظامی

• دیدگاه­‌های مختلف در خصوص هفت­‌پیکر نظامی

• احکام دیگر ضمیر به طور کلی