سالنامه جامع آماری شهر دزفول (سال 1395)

سالنامه جامع آماری شهر دزفول (سال 1395) گردآورنده شهرداری دزفول واحد آمار و فن آوری اطلاعات، شهرداری دزفول برای دومین سال پیاپی با همکاری ادارات دولتی و نهادهای انقلابی اقدام به تهیه­‌ی شاخص­های توسعه‎‌ه­ای دزفول در قالب کتاب “سالنامه­‌ی آماری شهر دزفول” نموده است. لازم است که از همه­‌ی ادارات و نهادهای انقلابی و علی­‌الخصوص گردآورندگان این مجموعه مفید و ارزشمند تشکر نمایم. بدون تردید شهرداری دزفول با تهیه­‌ی مجموعه­‌ی فوق‌­الذکر و با ایجاد یک بانک اطلاعاتی جامع، گام ارزشمندی در راستای توسعه شهرستان دزفول برداشته است. همچنین این مجموعه با ارائه­‌ی شفاف اطلاعات و شاخص­های ادارات و نهادهای انقلابی شهرستان دزفول پاسخی است به مطالبه­‌ی نخبگان و فرهیختگان شهرستان دزفول در جهت شفاف­سازی. 

شهرستان دزفول با جمعیت 443971 نفر (طبق سرشماری سال 1395) در قسمت جلگه‌ای شمال خوزستان با مساحتی در حدود 4762 کیلومتر مربع واقع شده است. زمین‌های این شهرستان از لحاظ توپوگرافی به سه دسته ناحیه کوهستانی، کوهپایه‌ای و جلگه‌ای تقسیم می شوند. فاصله این شهر تا تهران 680 کیلومتر و تا اهواز 155 کیلومتر می‌باشد. شهرستان دزفول دارای زمستانی ملایم و مطبوع بوده و طبیعت سرسبز آن در اواخر زمستان تا اوایل بهار بسیار دلپذیر بوده و در همه ایام سال به خصوص در ایام نوروز پذیرای جمع زیادی از گردشگران داخلی و خارجی می‌باشد. از مناظر دیدنی طبیعی این شهرستان می‌توان به بیشه‌زارها،  رودها و پناهگاه‌های حیات وحش دز و کرخه اشاره کرد. مناطق کوهستانی دزفول علاوه بر مسیر مناسب برای ورزش کوهنوردی، به جهت داشتن پدیده‌های جغرافیایی همچون تنگه‌ها، غارها و آبشارهایی مانند آبشار شوی (بزرگترین آبشار خاورمیانه) بسیار دیدنی‌اند. دریاچه زیبای شهیون که از زیباترین دریاچه‌های ایران و جهان است نیز در شمال شهرستان قرار دارد. دزفول شهر گل‌های رز و مریم است و از نظر تولید  این گل‌ها، رتبه اول را در سطح کشور دارد. از درختان این منطقه می‌توان به درخت کنار (صدر)،  نخل، خرما، بید، اکالیپتوس، ابریشم هندی، جغ، شیشه شور و انواع مرکبات (از مهمترین مرکبات می‌توان پرتقال دزفول را نام برد که شهرت بسیار دارد) اشاره نمود.

دزفول، آثار ارزشمندی چون: پل ساسانی، آسیاب‌های تاریخی، رود دز، جنگل و بافت تاریخی را در کنار هم داراست و در جهت ثبت جهانی این مجموعه، دفتر کمیسیون ملی یونسکو در این شهرستان بازگشایی شده است.

پیشینه باستانی شهرستان دزفول طبق تحقیقات باستان‌شناسان دانشگاه شیکاگو  به تپه‌های چغابنوت در میانه‌ی هزاره هشتم پیش از میلاد می‌رسد و این منطقه قدیمی‌ترین سکونتگاه خوزستان است.

تپه‌های باستانی چغامیش با قدمت بیش از 6800 سال پیش از میلاد مسیح در جنوب شرقی شهرستان دزفول در 6 کیلومتری چغابنوت قرار دارند. در این تپه‌ها آثار یک شهر باستانی ساخته شده از خشت‌های پخته متعلق به عصر پیدایش خط دیده می‌شود و می‌توان گفت این منطقه نخستین مرکز خط و کتاب در ایران می‌باشد. همچنین دو لوح ارزشمند دریانوردی و همنوازی موسیقی در چغامیش کشف گردیده است. خانم ‹‹هلن کانتر›› از اعضای هیئت عملیات حفاری و باستان‌شناسی پس از کاوش‌های منطقه، از تپه‌ی چغامیش دزفول به عنوان ‹‹شهری از سپیده دم تاریخ›› نام می‌برد. چغامیش دزفول اولین شهری در کشور بود که سفالگری و پارچه بافی در آن صنعتی شد.

طبق اظهارات کاوشگران غربی در نیم قرن اخیر، آوان پایتخت نخستین امپراتوری گسترده تمدن عیلام (اولین حکومت ایرانی) در محل فعلی دزفول قرار داشته است.

دانشگاه بزرگ جندی شاپور به عنوان اولین و بزرگترین مرکز آموزش پزشکی، فلسفه و نجوم در دوره ساسانیان در ده کیلومتری شهر دزفول تأسیس شده و در آن دانشمندانی از سراسر دنیا به تحقیق و تدریس می‌پرداختند. به همین خاطر از آن به عنوان اولین دانشگاه جهان یاد می‌شود و به شماره 46 در ردیف ملی ایران به ثبت رسیده است.

پل ساسانی دزفول با گذشت بیش از 1700 سال (263 میلادی) هنوز پابرجاست و به عنوان قدیمی‌ترین پل جهان که هنوز شکوه و عظمت خود را حفظ کرده و به حیات خود ادامه می‌دهد در جهان شناخته می‌شود و به شماره 84 در فهرست آثار ملی ایران نیز به ثبت رسیده است. بافت آجری دزفول در کنار رود دز شکل گرفته و شامل محلات قدیمی در هم تنیده با معماری خاص و تزئینات آجری بی‌نظیر، این شهر را به شهر آجر معروف نموده است. بافتی تاریخی که با معماری خاص خود، هویت و روح معماری دزفول را در خود جای داده است. در این بافت ارزشمند بیش از یکصداثر تاریخی و فرهنگی در ردیف آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌اند.