سیر تحول معماری قاجاریه در خانه‌های سنتی شهر دزفول با تکیه بر معرفی شاخص‌ترین خانه‌های بافت قدیم

کتاب سیر تحول معماری قاجاریه در خانه‌های سنتی شهر دزفول با تکیه بر معرفی شاخص‌ترین خانه‌های بافت قدیم نوشته سپیده زمانی‌راد، معماری در ادوار مختلف تاریخی، تحت تأثیر فرهنگ و شرایط محیطی زندگی بشر شکل گرفته و به تدریج تکامل یافته است. در این کتاب، به معرفی بیشتر سیر تحول عناصر رایج در معماری قاجار در خانه‌های سنتی دزفول می‌پردازیم و امید است که نتایج بررسی بتواند در آینده به هویت بخشی این بناها کمک مؤثری بنماید.

خانه‌های سنتی در بافت قدیم دزفول یکی از آثار ارزشمند در فضای معماری شهری می‌باشند، که بیشتر خانه‌های برجای مانده در بافت تاریخیِ امروز دزفول متعلق به معماری قاجار است.

برشی ازمتن 

تاریخ شهر «دزفول» را خاورشناسان از آن هنگام که این شهر پایتخت عیلامیان حدود ۲۶۰۰ پیش از میلاد بود و «آوان» خوانده می‌شد، نزدیک به پنج هزار سال برآورد کرده‌اند. «دزفول» فعلی یا «آوان» پنج هزار سال پیش را باید نخستین پایتخت امپراتوری گستردۀ کشور «عیلام» دانست. دزفول مرکب از دو کلمۀ «دز» و «فول» است، که گفته شده نام آن از قلعه و پلی که در زمان ساسانیان احداث گردیده، گرفته شده است. برخی از جغرافی‌نویسان اسلامی همچون مقدسی و اصطخری، از نام جندی‌شاپور یاد کرده‌اند(مقدسی، 2:1361/610؛ اصطخری، 43:1340)  بعضی از جغرافی‌نویسان اسلامی از این شهر و پل به اسامی دیگری نام برده‌اند، از جمله ابن سرابیون آن را پل روم نامیده و اسم دز را به رودخانۀ جندی شاپور اطلاق کرده است و ابن رسته از آن به نام پل رود و ابن خرداد به نام پل زاب یاد کرده‌اند. شرف‌الدین علی یزدی از این رود به نام رود زال یاد کرده و به استناد گفتۀ وی ۲۸ چشمۀ بزرگ و ۲۷ چشمۀ کوچک داشته است، دزفول مدت‌ها تحت‌الشعاع جند شاپور بود، امّا بعد از خراب شدن جند شاپور اهالی آن رهسپار دزفول شدند از این جهت به تدریج رو به آبادی نهاد.دزفول به دو ناحیۀ قدیم و جدید تقسیم شده و بافت قدیمی شهر با ساختمان‌های آجری زیبا و کوچه‌های تنگ و سایه‌دار با سردرهای تزئین یافتۀ آجرکاری، چهرۀ گذشته و تاریخی را در خود به یادگار دارد. این شهر به اقتضای سابقۀ تاریخی طولانی از جنبۀ آثار تاریخی، یکی از شهرهای غنی به حساب می‌آید.

آنچه در این کتاب می‌خوانیم 

• کلیات جغرافیایی دزفول

•  شکل‌گیری خانه در طول تاریخ ایران و آشنایی با معماری دوران قاجار

•  معرفی انواع فضاهای فیزیکی خانه­‌های سنتی در دزفول

•  رمعرفی انواع فضاهای فیزیکی خانه­‌های سنتی در دزفول